Çekya’nın başşehri Prag’daki Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) toplantısına katılan Erdoğan, ikili görüşmelerinin akabinde Prag Kalesi’nde basın toplantısı düzenledi.
Buradaki konuşmasına, kendisini dinleyenleri selamlayarak başlayan Erdoğan, Avrupa Siyasi Topluluğu toplantısına katılmaktan büyük bir memnuniyet duyduğunu lisana getirdi.
Avrupa Birliği Kurulu devir lideri Çek Cumhuriyeti makamlarına başarılı mesken sahiplikleri için teşekkür eden Erdoğan, bugün Prag’da 44 Avrupa ülkesinin devlet ve hükümet liderleri olarak bir ortaya geldiklerini söz etti.
Kritik bir periyotta icra edilen bu kıymetli tepenin az evvel tamamlandığını belirten Erdoğan, her açıdan ağır, içerikli ve verimli toplantıların olduğu bir gün geçirdiklerini vurguladı.
Genel oturumların yanı sıra önderlerle barış ve güvenlik ile güç, iklim ve ekonomik durum mevzularındaki yuvarlak masa toplantılarında Avrupa’yı da etkileyen global meseleleri ele aldıklarını kaydeden Erdoğan, Türkiye’nin bu sorunlara yönelik yaklaşımını ve birliğe iştirak süreci konusundaki görüşlerini muhataplarına şahsen aktardıklarını söyledi.
Zirve marjında Çekya Başbakanı Petr Fiala ve Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen ile üçlü bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev ve İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile bir ortaya geldiklerini lisana getirdi.
Görüşmelerde ikili sorunlarla birlikte Avrupa’nın geleceği, güvenliği ve refahı da dahil global bahisleri masaya yatırdıklarını belirten Erdoğan, “Ermenistan Başbakanı Sayın Paşinyan’la da bir görüşmemiz oldu. Bölgemizde âlâ komşuluk bağları temelinde tam olağanlaşma amacımıza ulaşabileceğimize içtenlikle inanıyorum.” diye konuştu.
Avrupa Siyasi Topluluğunun, kıtadaki problemlerin ele alınması ve ortak tahliller için vakitli bir teşebbüs olduğunu tabir eden Erdoğan, Türkiye’nin bu platformu, Avrupa Birliği genişleme siyasetinin bir alternatifi olarak görmediğinin altını çizdi.
“Türkiye’nin önüne çıkartılan maniler adil değil”
“Dolayısıyla bu platformun üyelik sürecimize halel getirmesini asla kabul etmeyeceğimizi vurguladık.” diyen Erdoğan, şunları kaydetti:
“Temel ve öncelikli beklentimiz, Avrupa Siyasi Topluluğunun birlik ile bağlantılarımızı güçlendirmesi ve üyelik sürecimize katkı sağlamasıdır. Bu görüşlerimi dorukta ve ikili temaslarımda da tabir ettim. Dorukta genel kanaatin de bu tarafta olduğunu memnuniyetle müşahede ettim. Ülkemiz, güvenlik, savunma, terörizm, göç, güç arz güvenliği, sıhhat ve tedarik zincirleri üzere temel düşüncelerin aşılmasında hayati kıymete sahiptir. Avrupa Birliği’nin karşılaştığı meydan okumaların üstesinden gelinmesinde ve birliğin milletlerarası rolünün tanımlanmasında Türkiye’nin yeri doldurulamaz. Bu hakikatin Avrupalı dostlarımız tarafından da kabul edilmeye başlandığını gördüm. Türkiye’nin önüne çıkartılan mahzurların adil olmadığının, dahası bu durumun Avrupa Birliği’nin menfaatlerine de ziyan verdiğinin altını çizdim. Bu mevzuda artık daha vizyoner ve stratejik kararların alınması gerektiğine inanıyoruz. Avrupa Birliği’nin, kimi ülkelerin çıkarlarına ve ihtiraslarına teslim olmadan, Türkiye birlik bağlarını iştirak perspektifi temelinde ilerletmesini bekliyoruz. Yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin birlik ve Avrupa için anahtar bir ülke olduğu gerçeğini gözler önüne seriyor. Tepede bu konu muhataplarımızca da teslim edilmiştir.”
“Türkiye’nin kıymeti giderek daha yeterli anlaşılıyor”
Türkiye’nin Rusya-Ukrayna savaşındaki arabulucu ve kolaylaştırıcı rolünün takdirle karşılandığının altını çizen Erdoğan, savaşın birinci gününden itibaren akan kanı durdurmak, ölümlerin ve yıkımın önüne geçmek için çok büyük efor sarf ettiklerini hatırlattı.
Adil bir barışın kaybedeninin olmayacağını her fırsatta muhataplarının dikkatine getirdiklerini aktaran Erdoğan, “Tüm zorluklarına karşın tahıl koridorunun açılması ve esir takasının sağlanmasını değerli birer diplomatik muvaffakiyet olarak kıymetlendiriyoruz.” dedi.
Şu ana kadar dünya pazarlarına 6 milyon tonun üzerinde tahıl ve besin eserinin sevkiyatının gerçekleştiğini belirten Erdoğan, şunları söyledi:
“Tahıl sevkiyatının önümüzdeki süreçte de devamı, başta Ukrayna halkı olmak üzere tüm Avrupa’nın ve dünyanın çıkarına olacaktır. Bu ortada Rusya’nın gübresini de tekrar alıp Türkiye üzerinden gereksinimi olan ülkelere göndermenin uğraşı içerisinde olacağız. Türkiye’nin her iki tarafla da konuşabilen, samimi diyalog kurabilen, iki ülkenin de itimat duyduğu bir pozisyonda bulunmasının pahası giderek daha yeterli anlaşılıyor. Hakikaten bugünkü temaslarımızda pek çok Avrupalı başkan Türkiye’nin diplomatik atılımlarından sitayişle bahsetti. Alanda yaşanan kabul edilemez gelişmeler işimizi zorlaştırsa da en makûs barışın bile savaştan daha düzgün olduğu inancıyla, çatışmaları sonlandırmak için çabalarımızı sürdürüyoruz. Hal böyleyken, birtakım birlik üyesi ülkelerin Türkiye ile iş birliği ve yeterli komşuluk yerine gerginliği tırmandırmayı ve kışkırtmaları tercih ettiklerini görüyoruz. Burada şu konunun altını çizerek söz etmek isterim, Türkiye’nin hiçbir ülkenin toprağında, egemenliğinde, hak ve hukukunda gözü yoktur. Biz, yalnızca ülkemizi ve Kıbrıs Türklerinin menfaatlerini müdafaanın çabasını veriyoruz. Kimseyle, hiçbir komşumuzla tansiyon istemiyoruz.”
Erdoğan, Doğu Akdeniz ve Ege meselelerini milletlerarası hukuk çerçevesinde çözmek istediklerini defaatle lisana getirdiklerini söz ederek “Avrupa Birliği’nin de bu hususta ‘birlik dayanışması’ ismi altında haksız ve hukuksuz teşebbüslere dayanak olmak yerine, muhataplarımızı ikili temelde diyaloğa davet etmesini bekliyorum.” diye konuştu.
“Kıbrıs’ta tahlilin tek anahtarı, Kıbrıs Türk halkının hükümran eşitliğinin ve eşit memleketler arası statüsünün tescilidir. Kalıcı tahlil için Ada’daki gerçeklerin kabulü gerekir.” vurgusu yapan Erdoğan, bu hakikatler ışığında adımları atmaya devam edeceklerini de lisana getirdi. Toplantıların hayırlara vesile olmasını dileyen Erdoğan, “Türkiye olarak Avrupa ülkeleri ile bağlarımızı geliştirmek, üyelik sürecimizi ilerletmek için iş birliğine hazır olduğumuzu söz etmek istiyorum.” diye konuştu.
Sorular
Cumhurbaşkanı Erdoğan, açıklamalarının akabinde gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“İsveç Başbakanı ile NATO üyelik süreciyle ilgili görüştünüz mü? Görüştüyseniz kendisine hangi bildirileri ilettiniz?” sorusu üzerine Erdoğan, İsveç Başbakanı ile şu an prestijiyle görüşemediklerini söz etti.
Erdoğan, “Yeni başbakanı anlamak istiyorum. Yeni başbakanla da herhalde takımını filan gerçekleştirdikten sonra görüşme fırsatı bulduğumuzda memnuniyetle görüşürüz. Burada bir düşünce yok.” tabirini kullandı.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile görüşmesi
“Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile gün içerisinde birkaç sefer görüştünüz. Kendisi hem Türkiye hem Azerbaycan ile sıkıntıların tahlili konusunda size hangi bildirileri verdi?” sorusu üzerine de Erdoğan, iki ülke ortasındaki görüşmelerin özel temsilciler vasıtasıyla devam ettiğini lisana getirdi. Paşinyan ile görüşmeyi, samimi bir havada gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, “Bu görüşme esnasında birtakım talepler kelam konusu oldu. Bu taleplerle ilgili olarak da gerek özel temsilcilerimize gerekse dışişleri bakanlarımıza görevlendirmeyi yaptık. Dışişleri bakanlarımız birbirleriyle görüşecekler, özel temsilcilerimiz birebir halde görüşecekler ve ondan sonra çıkan sonuca nazaran adımımızı da atacağız.” diye konuştu.
“Beyefendi konuşmadan çok rahatsız olmuş”
“Yunanistan’ın son periyotta provokasyonlarının arttığını biliyoruz. Burada yaptığınız ikili görüşmelerde bu provokasyonlara ait fikir teatisinde bulundunuz mu? Yunanistan’ın göçmenlere uyguladığı siyasetler da memleketler arası raporlarda yer alıyor. Bunlar gündeme geldi mi?” sorusuna karşılık Erdoğan, bu akşam yemekte bir konuşma yaptığını söyledi.
“Beyefendi konuşmadan çok rahatsız olmuş. Rahatsız olduğu için de aslında bu çeşit yemek adabına aksidir, kimden müsaade aldı, nasıl yaptı bilmiyorum, herhalde liderden almıştır müsaadesi, orada çıktı bir konuşma yaptı. Kendisine bizim biraz ağır gelecek tabirler kullandığımızı filan söyledi.” diyen Erdoğan, aslında ağır bir şey de olmadığını söyledi. Erdoğan, şunları kaydetti:
“Olması gereken yerde değiller. Hala bunların bütün siyasetleri palavra üzerine heyetidir, daima palavra… Dürüstlük yok. Haydi bir ortaya gelelim dediğiniz vakit, kıyıdaş ülkelerle filan, buna da yanaşmıyorlar, yanaşmazlar ancak Türkiye’den kendileri daha ön adım atmayı filan bekliyorlar. Ortaya da birçok ülkeyi sokuyorlar. Bugün birçok ülke onlarla bu münasebetleri geliştirme konusunda bizden bir adım atmayı beklediler. Yalnızca Yunanistan değil, birebir biçimde Güney Kıbrıs, ‘Ya işte bir konuşalım, bir ortaya gelelim.’ filan dedik, yok yani biz işte artık konuşuyoruz ayakta; görüşmeyi konuşmayı yaptık fakat sizin bir yerlerden müsaade almanız gerekiyor… ‘Yok ben müsaade almam.’ filan dedi. ‘Bugüne kadar daima bu türlü geldi bu iş. Siz müsaade almadan konuşamazsınız.’ dedim. ‘Benim iki ayım kaldı aslında bu ortada bu işi konuşalım, görüşelim, bitirelim.’ filan üzere laflar etti. Dedik ki şu anda muhataplarınız belirli. O muhataplarınızla bu görüşmeleri yapabilirsiniz ve bizim de şu an prestijiyle Yunanistan’la görüşeceğimiz rastgele bir şey yok. Vakte bırakmak suretiyle vakit içerisinde temenni ederiz ki bir konuşma fırsatını yakalarız.”
