Mihail Gorbaçov Batı’da bir kahraman olarak övüldü lakin Rusya’da birçok kişi tarafından ekonomiyi mahvettiği için İstanbul Escort Bayan kınandı
Reformist siyasetçi tek partili komünist idaresi sona erdirdi ve global silahlanma yarışını durdurdu Soğuk savaşı bitirdi lakin bitirdiği yalnız soğuk savaş değildi
Batı’da bir kahraman olarak övülen ve 1990’da Escort İstanbul Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Mihail Gorbaçov Rusya’da iktisadını mahvettiği ve üstün güç statüsüne para ödediği için birçok kişi tarafından kınandı Tartışılan iki kavramla gündeme geldi Bu iki kavramla Sovyet İstanbul Escort sisteminde ıslahat yapmaya çalıştı ve böylelikle denetim edemediği bir ihtilali tetikledi Üniversiteli birinci ve en genç politbüro üyeliğinden 1997 yılında Pizza Hut reklam oyunculuğuna uzanan seyahati 91 yaşında sona erdi
Gorbaçov 1985’ten 1991’e kadar Kremlin’de geçirdiği yıllar boyunca Sovyetler Birliği’ndeki tek partili komünist idaresine son verdi global silahlanma yarışını durdurdu ve Orta ve Doğu Avrupa devletlerinin barışçıl kurtuluşuna müsaade verdi Siyasetleri proletarya diktatörlüğüne son verdi ve soğuk savaşı sona erdirdi fakat bu süreçte Sovyet İmparatorluğu’nun çöküşüne yol açtı
Batı’da bir kahraman olarak övülen ve 1990’da Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Gorbaçov Rusya’da iktisadını mahvettiği ve muhteşem güç statüsüne para ödediği için birçok kişi tarafından kınandı Gerçekte son devirde çökmekte olan bir sistemde ıslahat yapmaya çalıştı ve böylelikle denetim edemediği bir ihtilali tetikledi
Ancak SSCB’de denetim edemediği güçleri özgür bıraktı Birinci başta televizyonda yayınlanan seyahatler ve açık kelamlı tartışmalarla artan popülaritesi ıslahatlarının ülke iktisadını dönüştürmede ve sıradan hayatları güzelleştirmede başarısız olması nedeniyle azaldı ‘Perestroyka’ siyaseti kemikleşmiş devlet planlama sistemini dağıtmadan yahut gerçek bir piyasa iktisadına müsaade vermeden özel teşebbüsü teşvik etmeye çalıştı Sonuç devlet denetimindeki üretimde bir çöküş ve malların dağıtımında kaos oldu
Birliğin son lideri
91 yaşında hayatını yitiren Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin SSCB son önderi Mihail Gorbaçov 20 yüzyılın en tesirli siyasetçilerinden birisiydi
Yaklaşık 70 yıl varlığını sürdüren SSCB’nin çözülüp dağılmasında direksiyonda Gorbaçov vardı
1985’te Komünist Parti’nin ve ülkenin başına geçtiğinde ilan ettiği ıslahat programlarıyla dingin seyreden ekonomiyi diriltme ve siyasi açmazları çözme savındaydı
Ancak attığı adımlar SSCB’nin ve sosyalist iktidarın sonunu getiren olayları hızlandıran bir tesir yaptı Üstelik sırf Rus coğrafyasında değil SSCB bünyesindeki tüm ülkelerde büyük değişimler yaşandı
Vaatlerinin sözcüsü olmadı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Rusya Uzmanı Doç Dr Hakan Güneş’in verdiği bilgiye nazaran 1970’li yılların sonunda başlayan ekonomik sakinlik ve bilhassa günlük tüketim eserlerinin bulunmayışı kimi meseleleri görünür kılmıştı
Gerçi Sovyetler hâlâ bir refah ülkesiydi Lakin önemli oranda bir sakinlik kelam konusuydu
nihat erdoğan’ın Perestroyka ve Sosyalizmin Geleceği II makalesinde verdiği bilgiye nazaran savaşların neden olduğu insan kayıpları ve azalan doğum suratının kaçınılmazı olarak ortaya çıkardığı sonuç istihdam artışında süratli bir gerileme oldu Birinci beş yıllık planlarda gerçekleştirilen yüzde 9 5 oranındaki büyüme suratı 1960’larda 3 8’e 1970’lerde yüzde 2 2’ye ve 1980 85 ortasında ise yüzde 0 9’a kadar gerilemişti
İşgücü verimliliğini artırmak için yola çıkılmıştı ‘İşçi sınıfı neyi niye ürettiğini kavrarsa iş gücü verimliliği artar’ diyordu Ama bu manada yapılması gereken tekrar yapılanma gerçekleşemedi
Parti bürokratları hareket etmedi Gorbaçov da insanlarda heyecan yaratan vaat ettiği demokratik bir Sovyet yapılanmasının takipçisi olmadı
Asıl yapılması gerekenlere tartı vermeyip şirket evliklerinin yolu açıldı Ve Döviz transferine müsaade verilmeye başlandı
27 35 yaş bandındaki Sovyet finans bölümündeki tüm oligarklar parti yöneticileri global sermaye ile tanıştı Var olan ayrıcalıklarını banka hesapları ile pekiştirmek hevesi adım adım gerçekleşmeye başladı
Bu gelişmeler ülkedeki tüketim eserlerini artırmadığı üzere ekonomik göstergeleri de düzeltmedi
Sovyetler Birliği böbrekleri ve vücutlarını satmak zorunda kalan insanların soğuktan ömrünü yitirenlerin ülkesine dönüştü
Gençlik örgütü bölge lideri
Gorbaçov Sovyet bürokrasisinin zirvesindeki yaşlı bireylerle ilgili eleştirel düşünen genç jenerasyonun üyesiydi
1961’de komünist gençlik örgütünün bölge sekreteri ve Parti Kongresi’nin üyesi oldu Tarım alanındaki yetkileri ona partideki tesir alanını genişletme fırsatı veriyordu
1978’de Merkez Komite’nin Tarım Sekreterliği üyesi olarak Moskova’ya gitti ve iki yıl sonra Politbüro üyesi olarak atandı
Genel Sekreter Yuri Andropov’un misyonu müddetince Gorbaçov ülke dışına seyahatler yaptı 1984’te Londra’ya gittiğinde görüştüğü İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ondan etkilenmişti Hatta o kadar etkilenmişti ki SSCB ile bağların geleceği konusunda optimist olduğunu aktarmış ve Bay Gorbaçov’u sevdim Onunla iş yapabiliriz demişti
Devrimden sonra doğmuş birinci genel sekreter
Gorbaçov 1917’de Ekim İhtilali’nden sonra doğmuş birinci genel sekreter olarak vazifeye geldi ve sakinlik devrinin akabinde taze bir başlangıç olarak görüldü
Gorbaçov’un giysi şekli hali ve davranışları evvelki SSCB başkanlarından farklıydı
Ülkenin dümenine geçen Gorbaçov’un birinci misyonu adeta ölmekte olan Sovyet iktisadını diriltmekti Komünist Parti içerisinde de esaslı ıslahatlara muhtaçlık duyulduğunu kavrıyordu
Sihirli iki sözcük
Gorbaçov’un reformlarıyla dünya iki Rusça kelimeyi tartışmaya başladı Perestroyka yeniden yapılanma ve glasnost açıklık
Ona nazaran ülkenin perestroyka’ya muhtaçlığı vardı ve bunu yapmaya yarayacak aracın ismi ise glasnost’tu
Şimdiki ismi Saint Petersburg olan Leningrad kentinde komünist işverenlere Ekonominin geri kalanına yetişemiyorsunuz Uyduruk mallarınız rezil durumda demişti
Demişti lakin vaat ettiği umudun yeşermesi için de gerektiği kadar çalışmamış gerektiği kadar uğraşmamıştı
Ancak devlet denetiminin yerini hür piyasa iktisadının alması gerektiğini düşünmüyordu 1985’te parti delegelerine yaptığı bir konuşmada bunu açıklığa kavuşturdu
Bazılarınız piyasaya iktisat için bir can yeleği gözüyle bakıyor Lakin yoldaşlar bakmanız gereken şey can yelekleri değil geminin kendisidir Ve gemi sosyalizmdir Ülküleri buydu Başındakini gerçekleştirebilseydi tahminen bugünkü Çin modeli üzere bir model ortaya çıkacaktı Lakin ne kendisinin bunu takip edecek gerçekleştirecek fikri takibi oldu ne de etrafındaki oligarkların buna niyeti ve müsaadesi
Sisteme inancı kalmamış beşerler olarak ülkenin süratli bir biçimde kapitalist bir modele gerçek gitmesinde rol almış oldular
Soğuk savaş ve bağımsızlık sınavı
Gorbaçov ABD Lideri Ronald Reagan ile silahsızlanma konusunda muahede sağlayarak soğuk savaşa son verme niyetindeydi Afganistan’daki işgale son verildi Sovyet konvansiyonel güçlerinin tek taraflı olarak azaltılacağı duyuruldu
Ancak en sıkıntı imtihan Sovyetler Birliği bünyesinde gönülsüz olarak yer alan ülkelerden geldi Açıklık ve demokrasi arayışı bağımsızlık davetlerine neden oldu SSCB’nin dağılma sürecinde kuzeydeki Baltık ülkelerinin bağımsızlığı hızlandırıcı bir tesir yaptı Letonya Litvanya ve Estonya Moskova’yla bağlarını kopardı
Kırmızı çizgi aşıldı
Tüm bu olanlar Moskova’daki komünist nizam savunucuları için kırmızı çizginin aşılması manasına geldi 1991 Ağustos’unda bir askeri darbe tertiplendi ve Gorbaçov Karadeniz’deki tatili sırasında tutuklandı
Darbe bastırıldı Gorbaçov istifa etti Fakat olanlar Sovyet sistemini altüst etmişti ve 6 ay sonra Sovyetler Birliği yolun sonuna geldi Rusya artık yeni ve belgisiz bir geleceğin kapısını aralamıştı
SSCB sonrası dünyada Gorbaçov hem ülkede hem de milletlerarası arenada tesirli bir ses olmaya devam etti lakin popülerliği her vakit Rusya dışında daha fazla oldu
1996’da Rusya Devlet Başkanlığı’na aday oldu fakat yüzde 0 5’ten daha az oy alabildi Bu Gorbaçov’un halkın gözünde geldiği noktayı gösteriyordu
1990’lar boyunca milletlerarası panellerde ve niyet kuruluşlarında yer aldı dünya başkanlarıyla görüşmelerini sürdürdü
1997 yılında Pizza Hut reklamında oynaması pekçok etrafta kızgınlıkla karşılandı