ZEYNEP BAYAR
Bloomberg HT ye konuk olan London School of Economics and Political Science Kıdemli Araştırma Vazifelisi Dr Ahmet Akarlı global büyümedeki yavaşlama gelişmiş ülke ekonomilerinde görülen nakdî sıkılaşma adımları ve bu gelişmelerin Türkiye iktisadına olan tesirini kıymetlendirdi
ABD Merkez Bankası nın Fed Riverdale izle son toplantısında 3 kere 75 baz puanlık bir faiz artırımına gitmesi ile birçok ekonomist ABD de nakdî sıkılaşmanın iktisada darbe vurmasını ve istihdam kaybına yol açmasını bekliyor Ülke iktisadına ait sert iniş senaryolarını kıymetlendiren Akarlı ABD de uzun vakittir gelen makroekonomik bilgilerin besbelli bir yavaşlamaya işaret ettiğini söyledi
Akarlı bu durumun en başta sanayi üretiminde görüldüğünü sonrasında ise konut piyasasına sirayet ettiğini bir süre sonra da işgücü piyasasına yansımasının beklendiğini söyledi ABD nin resesyonun bütün standart öncü göstergelerini yansıttığını belirten Akarlı kelamlarına şöyle devam etti
Politika Pera Palasta Gece Yarısı izle yapıcılar salgın devrinde çok kuvvetli bir reaksiyon verdi ve yapılması gereken de buydu Vakit içinde ABD ikinci mali genişleme paketini açıklandıktan sonra toparlanmanın beklenenden daha süratli olacağı anlaşıldı Münasebetiyle Fed in gevşek para siyaseti iktisadın toparlanma süratiyle tutarsız bir hale geldi Daha genele yayılmış bir enflasyon süreci yaşadık Fed aslında başta doğruyu yaptı Ekonomik toparlanmanın ivme kazanmasını bekledi ve sabır gösterdi
ABD de resesyonist şartlar bu yılın sonuna gerçek oluşmaya başlar
Bizim üzere gelişen piyasa ekonomilerini daha yeterli anlayan iktisatçılar bunu daha net görebilir kredibilite açığı Yakamoz S-245 izle kelam konusu Fed piyasaya göre geri kalmış durumda O açığı süratle kapatıp tekrardan kredibilitesini sağlaması lazım O yüzden önden yüklemeli faiz artışlarının devam etmesi hiç şaşırtan olmaz
ABD de resesyonist şartlar bu yılın sonuna yanlışsız oluşmaya başlar Fed kararlılık gösterip faizleri artırmaya devam edecek ama önümüzdeki sene o resesyonist ortamın özellikle emek piyasası üzerindeki olumsuz tesirleri görüldüğünde herhâlde para siyasetini gevşetmeye başlayabilirler
Avrupa iktisadı yapısal olarak ABD ye nazaran daha zayıf
Akarlı Euro Bölgesi’nde resesyon riskinin Temmuz 2020’den bu yana en yüksek düzeye ulaşması hakkında yaptığı Zeytin Ağacı izle değerlendirmede Avrupa iktisadının yapısal olarak ABD ye nazaran daha zayıf olduğunu söyledi Avrupa Merkez Bankası nın AMB şu an hiçbir bahtı yok enflasyon oranları çok yüksek diyen Akarlı AMB nin para siyasetini Fed e misal bir halde lakin daha zayıf iktisadi temellerle sıklaştırmak zorunda kalacağını belitti
Kovid 19 salgınının büyük bir arz ve talep şoku yarattığını söyleyen Akarlı o devir alınan siyaset tedbirleriyle bunun gerçek bölüm üzerindeki tesirinin bir ölçüde bertaraf edildiğini vurguladı Avrupa da birtakım verimsiz dalların kurumların ve şirketlerin eskisi üzere devam edemeyeceğini belirten Erşan Kuneri izle Akarlı Para ve maliye siyasetin daralmaya başladığı bir ortamda zayıf ekonomik ünitelerin tavsiyesinin hızlanma riski var Hele Avrupa da nominal faizlerde 6 ay içerisinde yüzde 3 e gelmesini bekliyorum Avrupa iktisadının o biçimde uzun bir müddet bunu kaldırabileceğini düşünmüyorum Hasebiyle AMB nin para siyaseti tercihleri şu anda çok sonlu dedi
Çin de inşaat dalıyla ekonomiyi desteklemek artık eskisi kadar gerçekçi gözükmüyor
Dünyanın en büyük ikinci iktisadı olan Çin’de ihracat ve ithalat büyüme suratının 4 ayın en düşük düzeyine gerilemesinin global tesirlerini pahalandıran Akarlı Çin de de Hellbound izle bariz zafiyetler olduğunu söyledi
Akarlı Çin in geçtiğimiz son 15 yılda çok kuvvetli bir büyüme süreci yaşadığını ve kişi başına düşen ulusal gelirinin büyük ölçüde süratle arttığını belirtti Çin de bilanço yapısı bu süratli büyüme sürecinde bozuldu Karşılık olarak da iktisadın ticarete natürel olmayan kesimlerinde kuvvetli spekülatif bir genişleme gördük diyen Akarlı bilhassa inşaat dalının gayrisafi ulusal hasıla büyümesinin yüzde 30 una karşılık geldiğini ve önümüzdeki periyotta bu çok borçluluk ve daldaki çok dengesizliklerin bir ortaya gelmesiyle büyümeye katkı yapan o yüzde 30 luk kesimin birebir Too Hot to Handle Brazil izle ölçüde büyümeye katkı yapmasının imkansız olduğunu açıkladı
Çin in potansiyel büyümesi artık eskisi üzere yüzde 7 8 üzere değil muhtemelen yüzde 3 e hakikat evirilecek diyen Akarlı bu durumun global iktisatta değişikliklere sebebiyet vereceğini söyledi Akarlı eski metodlarla özellikle inşaat bölümüyle ekonomiyi desteklemenin artık eskisi kadar gerçekçi gözükmediğini vurguladı
Enerji fiyatlarında düzelme olursa Türkiye için olumlu bir tesiri olur
2023 yılında global büyümede yaşanması olası yavaşlamanın Türkiye yi nasıl etkileyeceğine ait olarak görüşlerini belirten Akarlı ABD AB ve Çin de yani üç büyüme motorunda da yapısal Cyberpunk: Edgerunners izle meseleler olduğunu söyledi Dünya iktisadında koordineli bir yavaşlama sürecine girildiğinin altını çizen Akarlı Türkiye çok enteresan bir iktisat Büyümeden istifade ediyorlar lakin bir emtia ithalatçısı olarak büyümenin çok kuvvetli olduğu ortamlarda dış ticarette bir bozulmayla karşı karşıya kalıyor Bilakis büyümenin zayıfladığı ve emtia fiyatlarının düzelme gördüğü bir ortamda Türkiye için görece fiyatlar destekleyici bir hale geliyor dedi
Akarlı küresel yavaşlamanın gerçekleşmesi durumunda güç fiyatlarında da bir düzelme görebileceğimizi bu durumunun ise Türkiye ye olumlu bir tesiri olacağını söyledi Akarlı global büyüme suratının Türkiye tesiri ve TCMB The Midnight Club izle nin izlediği para siyaseti hakkında ise şu tabirleri kullandı
Türkiye nin sıkıntısı finansman tarafı Merkez ülkelerde merkez bankası biraz geride kalmış üzere gözüküyor Hepsi kredibilite açığını kapatmakla meşgul Türkiye de alışılmış dış finansmana muhtaçlığı olan bir iktisat Şayet para siyaseti küresel olarak sıkılaşmamış olsaydı farklı bir lisandan konuşabilirdik ancak nakdî şartların koordineli bir halde küresel olarak sıkılaştığı ve dış talebin zayıfladığı bir ortamda Türkiye için optimist olmak kolay değil
Türkiye de önemli makro ekonomik kırılganlıklar olduğu kanaatindeyim
Gelişen piyasaların geri kalan kısmında da özellikle maliye siyaseti Uncoupled izle üzerindeki tesirlerin ve baskıların emsal istikamette siyaset çerçevesinde bozulmaya sebebiyet verdiğinden kaygılanıyorum Türkiye gelişen piyasalar içinde küresel iktisada ve finans sistemine bu kadar yakından entegre olan bir iktisat olarak ortodoks iktisadi siyasetlerden uzaklaşma tercihine gidiyor Türkiye de önemli makro ekonomik kırılganlıklar olduğu kanaatindeyim Siyaset tercihleri bu durumu daha beter hale getiriyor